Lương Hưu Trí Tăng Bao Nhiêu

Người dân làm thủ tục nhận lương hưu ở Hà Nội - Ảnh: HÀ QUÂN

Cần chính sách cho nhóm nghỉ hưu trước năm 1995

Dưới góc nhìn kinh tế học, giáo sư Giang Thanh Long (Trường đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội) chỉ rõ về mặt nguyên tắc đóng - hưởng, người đóng BHXH thấp sẽ hưởng lương hưu thấp, ngược lại người đóng cao hưởng cao. Song cần nhìn nhận chi phí cuộc sống hiện nay cao hơn trước đây rất nhiều.

Do vậy, theo giáo sư Long, muốn xác định mức điều chỉnh lương hưu phù hợp, cơ quan chức năng cần chia rõ các nhóm đối tượng cụ thể theo ngành nghề, tuổi tác, thời gian đóng BHXH để có con số chính xác thay vì quy chung là người nghỉ hưu.

Giáo sư Long cho rằng không nên điều chỉnh cho tất cả người nghỉ hưu với tỉ lệ 8% hay 15% như cơ quan chức năng đề xuất mà ưu tiên tăng lương hưu cho nhóm lương thấp, dễ bị tổn thương, chịu ảnh hưởng của kinh tế, lạm phát.

Bởi nếu tăng lương hưu cho tất cả mọi người cùng một tỉ lệ nhất định sẽ nới rộng khoảng cách giữa người hưởng lương cao và người hưởng lương thấp. Ví dụ, một sĩ quan về hưu hưởng 12 triệu đồng/tháng, nếu tăng lương hưu 15% sẽ nhận 13,8 triệu đồng/tháng. Cũng với mức tăng 15%, nhân viên về hưu lương 3,5 triệu đồng sẽ lên thành hơn 4 triệu đồng.

Ông Long đề nghị Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ đặc biệt cho nhóm nghỉ hưu trước năm 1995. Còn nhóm hưởng lương hưu từ quỹ BHXH thì tính toán điều chỉnh theo nguyên tắc đóng - hưởng, tinh thần chia sẻ, ai có mức lương quá thấp phải điều chỉnh, ít nhất đủ sống.

Song song với đó, Nhà nước cần đảm bảo vai trò bình ổn giá cả, nhất là mặt hàng thiết yếu cho người dân. Bên cạnh đó, các cơ quan BHXH, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cần nghiên cứu tác động của cải cách tiền lương với nhóm nghỉ trước và sau mốc 1-7-2024.

Chẳng hạn, một người nghỉ hưu sau thời điểm này, lương hưu của họ tính trên cả quá trình 20, 25 năm đóng BHXH hay phân chia làm hai giai đoạn, trước và sau cải cách tiền lương vì lương sau 1-7-2024 cao hơn trước để tránh thiệt thòi.

Người dân xem hướng dẫn thủ tục tham gia bảo hiểm xã hội tại TP.HCM - Ảnh: TỰ TRUNG

* Đại biểu NGUYỄN THỊ VIỆT NGA (phó Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương):

Tôi nhận được nhiều ý kiến của các cử tri nghỉ hưu về việc đề nghị thực hiện tăng lương hưu cùng với cải cách chính sách tiền lương từ 1-7-2024. Bởi hiện nay, giá cả các mặt hàng, chi phí cho cuộc sống đều tăng cao so với trước. Việc tăng lương hưu chính là khoản bù vào trượt giá hằng năm, do đó cử tri mong muốn tăng cùng để đảm bảo cuộc sống.

Đối với việc tính tăng lương hưu bao nhiêu phần trăm giữa đề xuất của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đưa ra là 15% và BHXH lại đưa ra là 8%, tôi cho rằng con số này rõ ràng chênh nhau khá nhiều, nếu không muốn nói là gần gấp đôi.

Ở đây, dù là 8% hay 15% thì đều cần có sự rà soát, đánh giá kỹ lưỡng. Trong đó, nếu mục đích của việc tăng lương là bù trượt giá thì cần lấy chỉ số trượt giá để tính tăng lương hưu cho phù hợp. Với chỉ số tăng giá tiêu dùng như năm 2023 vừa qua là hơn 3,2% thì tôi cho rằng nên xem xét tăng ở mức 10% là phù hợp.

Bên cạnh đó, việc tính lương hưu trên nguyên tắc đóng - hưởng nên có nhóm sẽ có lương hưu thấp và nhóm có lương hưu cao. Khi xem xét tăng lương hưu nếu chia thành các nhóm lương hưu thấp thì xem xét tăng cao còn nhóm lương hưu cao thì tăng thấp. Điều này khó có thể đảm bảo sự công bằng xã hội. Do vậy, nên tính toán để tăng đồng đều chứ không nên chia nhóm để xét tăng.

* Tiến sĩ BÙI SĨ LỢI (nguyên phó chủ nhiệm Ủy ban Xã hội):

Mức hưởng lương hưu tối thiểu từ ngày 1-7-2023 sẽ tăng từ 1,49 triệu đồng/tháng lên mức 1,8 triệu đồng/tháng. Ảnh minh họa: VGP

8 nhóm đối tượng được đề xuất tăng lương hưu và trợ cấp hằng tháng từ ngày 1-7-2023

Các đối tượng được Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đề xuất điều chỉnh mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng theo dự thảo Nghị định điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng, gồm những người hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng trước 1-7-2023. Đó là:

(1) Cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, quân nhân, công an nhân dân và người làm công tác cơ yếu đang hưởng lương hưu hằng tháng.

(2) Cán bộ cấp xã và người đang hoạt động không chuyên trách ở cấp xã.

(3) Người đang hưởng trợ cấp mất sức lao động hằng tháng; theo Quyết định trợ cấp cho người đã hết tuổi lao động tại thời điểm ngừng hưởng trợ cấp mất sức lao động hằng tháng; cho người có từ đủ 15 năm đến dưới 20 năm công tác thực tế đã hết hạn hưởng trợ cấp mất sức lao động; công nhân cao su đang hưởng trợ cấp hằng tháng.

(4) Cán bộ cấp xã đang hưởng trợ cấp hằng tháng.

(5) Quân nhân đang hưởng chế độ trợ cấp hằng tháng khi tham gia kháng chiến chống Mỹ, cứu nước có dưới 20 năm công tác trong quân đội đã phục viên, xuất ngũ.

(6) Công an đang hưởng trợ cấp hằng tháng do tham gia kháng chiến chống Mỹ có dưới 20 năm công tác trong công an đã thôi việc, xuất ngũ.

(7) Quân nhân, công an, người làm công tác cơ yếu hưởng lương như quân nhân, công an đang hưởng trợ cấp khi tham gia chiến tranh bảo vệ Tổ quốc, làm nhiệm vụ quốc tế ở Campuchia, giúp bạn Lào sau ngày 30-4-1975 đã phục viên, xuất ngũ, thôi việc.

(8) Người đang hưởng trợ cấp tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp hằng tháng, trợ cấp tuất hằng tháng trước 1-1-1995.

Ngoài ra, những người ở trên nghỉ hưu và hưởng lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng trước ngày 1-1-1995 sau khi đã điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng mà vẫn dưới mức 3 triệu đồng/tháng thì cũng thuộc đối tượng được đề xuất điều chỉnh.

Mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội từ ngày 1-7-2023 sẽ thế nào?

Điều 2 Dự thảo Thông tư đề xuất cách tính lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng áp dụng từ ngày 1-7-2023 như sau:

+ Tăng thêm 12,5% trên mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng của tháng 6-2023 đối với các đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 1 Dự thảo Thông tư đã được điều chỉnh theo Nghị định 108/2021/NĐ-CP điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng. Cụ thể:

Mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng từ tháng 7-2023 = Mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp tháng 6-2023 x 1,125.

+ Tăng thêm 20,8% trên mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng của tháng 6-2023 đối với các đối tượng quy định tại khoản 1 Điều 1 Dự thảo Thông tư chưa được điều chỉnh theo Nghị định 108/2021/NĐ-CP điều chỉnh lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội và trợ cấp hằng tháng. Cụ thể:

Mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng từ tháng 7-2023 = Mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp tháng 6-2023 x 1,208.

* Bên cạnh đó, đối với người có mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng dưới 2,7 triệu đồng/người/tháng thì đều đề xuất điều chỉnh tăng lên mức 3 triệu đồng/tháng.

Mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng sau điều chỉnh = Mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng trước điều chỉnh + 300 nghìn đồng/tháng;

+ Đối với người có mức lương hưu, trợ bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng từ 2,7 triệu đồng/người/tháng đến dưới 3 triệu đồng/người/tháng:

Mức lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội, trợ cấp hằng tháng sau điều chỉnh = 3 triệu đồng/tháng.